Fibromialgia (fibromyalgia syndrome, FMS) to schorzenie charakteryzujące się wielomiejscowym, długotrwałym bólem, któremu towarzyszą uczucie zmęczenia, zaburzenia snu i koncentracji oraz zaburzenia nastroju. Dokładna przyczyna fibromialgii pozostaje nieznana – podejrzewa się, że czynnikami ją wywołującymi może być nieprawidłowe stężenie niektórych substancji chemicznych w mózgu (np. serotoniny) oraz zmiana sposobu przetwarzania bodźców bólowych przez mózg – tzn. ośrodkowa sensytyzacja, czyli nadmierna pobudliwość struktur przewodzących ból w rdzeniu kręgowym i mózgu.

Mimo, że jest to schorzenie dość częste, występujące u ok. 2-5% populacji (częściej u kobiet niż u mężczyzn), jego rozpoznanie często bywa spóźnione a średni czas diagnostyki pacjenta z fibromialgią wynosi ponad 2 lata. Dopiero w latach 90. XX wieku uznano fibromialgię za odrębną jednostkę chorobową (kod ICD-10: M79.7). Przez lata była uznawana za „rozpoznanie z wykluczenia”, co oznacza że pacjenci zgłaszający jej objawy byli poddawani szerokiej diagnostyce i dopiero gdy nie stwierdzano nieprawidłowości mogących tłumaczyć opisywane dolegliwości przychylano się do rozpoznania FMS.

Pacjenci z fibromialgią często są przytłoczeni zarówno przez odczuwane przewlekle objawy choroby jak i przez liczne, bezowocne kontakty z systemem opieki zdrowotnej. Mimo, że nie jest to schorzenie zagrażające życiu, prowadzi do znacznego obniżenia jego jakości i utrudnia codzienne funkcjonowanie.
Postępowanie w fibromialgii opiera się na zebraniu dokładnego wywiadu medycznego i ocenie spełnienia kryteriów rozpoznania choroby oraz przeprowadzeniu podstawowej diagnostyki różnicowej. Leczenie obejmuje farmakoterapię (m.in. leki przeciwbólowe, leki przeciwdepresyjne), postępowanie terapeutyczne (psychoterapia, techniki relaksacyjne) oraz fizjoterapię (m.in. ćwiczenia aerobowe, trening siłowy).

Dr Agnieszka Surowiec